Podczas czytania książek zwykle robię notatki. Problem zaczyna się, kiedy mam 10 stron zapisanych notatkami, jednak, żeby znaleźć jedną konkretną, muszę przejrzeć wszystko. Przy większej ilości notatek jest jeszcze gorzej. Dlatego zacząłem interesować się jakimś systemem do zarządzania notatkami. Stąd właśnie bierze się ten wpis. Jeżeli Ty również masz problem z organizacją notatek, czy w życiu, czy na studia, poznaj, czym jest metoda Zettelkasten i zacznij dzięki niej tworzyć system do swoich notatek.

Czym jest metoda Zettelkasten?

Jest to metoda notowania i zarządzania notatkami, wynaleziona przez niemieckiego socjologa Nicklasa Luhmanna. Napisał on ponad 70 książek i ponad 40 artykułów naukowych, co wymagało ogromnych notatek, researchu i wiedzy jakoś usystematyzowanej. Jak więc się pewnie domyślasz, przy pracy nad tymi wszystkimi dziełami używał swojej metody🙂. W przeciwieństwie do metody Cornella tutaj nie skupiasz się na robieniu pojedynczej notatki, a całego systemu do łączenia notatek ze sobą.
Image

Informacje vs. Wiedza (by @gapingvoid) z: https://eugeneyan.com/writing/note-taking-zettelkasten/

Na czym polega metoda Zettelkasten?

Zasady są bardzo proste, a podstawą, o której musisz pamiętać zawsze, jest… ŁĄCZ NOTATKI :)
  1. Jedna notatka to jedna idea/pomysł/zapis/cytat/itd. JEDNA rzecz. Nie opowiadanie.
  2. Każda notatka musi mieć unikalne oznaczenie – czy to kolejne numery, czy data i godzina jej stworzenia, czy jakikolwiek inny system, który da ci unikalne oznaczenie. Przy programach komputerowych jest to zwykle robione automatycznie.
  3. Notatka musi być kompletna i pełna, sama z siebie musi dawać wartość bez kontekstu i innych notatek.
  4. Notatka musi być krótka – musi zmieścić się na jednej kartce samoprzylepnej. Jeżeli piszesz na komputerze, musi być na tyle krótka, żeby nie musieć przewijać tekstu.
  5. KAŻDĄ nową notatkę łącz z co najmniej jedną notatką wcześniej stworzoną. Nie może być notatek bez połączenia. ZAWSZE łącz notatki.
  6. Notatki zapisuj swoimi słowami. Jeżeli masz cytat, to nie staraj się go przepisać, tylko opisz swoimi słowami. Jeżeli już musisz go przepisać, niżej napisz, jak go rozumiesz. Swoje przemyślenia również zapisuj jako notatkę.
  7. Notatka powinna mieć źródło. Napisz, skąd masz pomysł, dlaczego takie przemyślenie, dlaczego taka idea czy cytat. Baza źródeł przydaje się również przy tworzeniu bibliografii.
  8. Notatki powinny mieć taki sam format, dzięki czemu skupisz się na treści, a nie na formacie.
  9. Nie nadawaj notatkom odgórnych sztywnych kategorii. Dodawaj im tagi, dowolną ich liczbę. Nie skupiaj się jednak na tworzeniu tagów od razu, mają one powstać naturalnie, przy tworzeniu notatki.
  10. Nie usuwaj starych notatek. Jeżeli notatka nie jest ci potrzebna, napisz dlaczego.
Jeżeli używasz narzędzi komputerowych, warto też zrobić bazę wiedzy, w której będziesz trzymać wszystkie notatki. Miałaby ona minimum trzy foldery:
  1. Inbox – to trzymamy wszystkie nowe notatki, zanim je opiszemy i połączymy z innymi notatkami.
  2. Notatki – Faktyczny folder z notatkami
  3. Źródła – informacje o wszystkich źródłach, jakie masz w notatkach.

Dlaczego metoda Zettelkasten działa?

Posiadanie po prostu miliona notatek, czy to fizycznych, na papierze, czy elektronicznych, w Evernote, Notion, Dynalist itd, nic nie daje. Masz milion notatek, i tyle. Ciężko jest za każdym razem przejrzeć wszystkie notatki, co więcej zwykle nie ma powodu, aby do nich wracać. Dokładnie tak samo, jak z podkreśleniami w książce. Notatki bez systemu po prostu zajmują miejsce. System połączeń między notatkami jest podstawą sprawnego działania i wracania do starych notatek.
Kolejnym problemem jest przepisywanie bez sensu. Kiedy przepisujesz, nie myślisz o przepisywanej rzeczy, dlatego jest mniejsza szansa, że zapamiętasz to, co przepisujesz. Dlatego właśnie w metodzie Zettelkasten musisz napisać własnymi słowami to, co chcesz przepisać, lub jak rozumiesz cytat.
Sztywne kategorie też nie spisują się z notatkami. Niektóre notatki nie mają kategorii, więc bez sensu jest robienie im nowej. To sprowadza się do kategorii „Inne”, czyli śmietnika z różnymi notatkami. Inne notatki z kolei mają swoje miejsce w wielu różnych kategoriach, więc umieszczenie ich tylko w jednej byłoby problemem. Tak samo, jakby bez sensu kopiować tylko po to, żeby te same notatki umieścić w różnych kategoriach. Dlatego system tagów jest najlepszą opcją.

Aplikacje do metody Zettelkasten

Istnieje kilka aplikacji, które pomogą Ci stworzyć notatki w wersji cyfrowej:
  1. The Archive – Oficjalna aplikacja od twórców metody. Nieco toporna, ale warto się jej przyjrzeć.
  2. Roam – Najlepsza aplikacja do Zettelkasten, niestety płatna oraz bez aplikacji mobilnej.
  3. Trello – stare poczciwe Trello również może służyć do robienia notatek metoda Zettelkasten. Instrukcja tutaj.
  4. Evernote – mój prywatny wybór z racji używania Evernote do wszystkiego innego. Instrukcję, jak używać tego notatnika z metodą Zettelkasten znajdziesz tutaj.

Dlaczego warto używać Zettelkasten?

  1. Zettelkasten ułatwia tworzenie contentu – notatki do materiałów, podcastu, bloga, pomysły, sugestie zmian itd. Wszystko ładnie posegregowanie
  2. Zettelkasten ułatwia uczenie się – dobre notatki, to dobra i szybka nauka.
  3. Zettelkasten pomaga robić lepsze notatki z książek – zamiast zaginać rogów, zakreślać stron czy przepisywać bez sensu, teraz masz lepiej posegregowane notatki z literatury.

Podsumowanie

Metoda Zettelkasten pomaga notować prawie w każdej dziedzinie życia, a wiedza nie jest oderwanym kawałkiem wiedzy, tylko usystematyzowaną częścią większej całości. Połączenia między notatkami pokazują Ci kolejne kroki, kolejne pomysły i kolejne notatki, które można w ciekawy sposób połączyć, a tagi pomogą Ci znaleźć podobne w treści notatki. Dzięki temu systemowi można tworzyć i używać notatek jeszcze szybciej, niż przy standardowych notatkach. Dlatego spróbuj metody ZettelKasten i rób więcej, łącząc notatki :D